
İnsanlar Fark Edilmek İçin Tüketir: Gösterişçi Tüketim
Zenginler ihtiyaç duydukları için değil, zenginliklerini ve statülerini göstermek için satın alıyorlardı.
ABD’li ekonomist Thornstein Veblen, ekonomik davranışın rasyonel kişisel çıkarlar kadar korku, statü arayışı gibi psikolojik etmenler tarafından da yönlendirildiğini fark eden ilk kişiydi. Minnesota’da Norveçli bir çiftçi topluluğunda büyüyen Veblen, toplum dışı bir kişi olarak 1890’lı yıllarda aşırı derecede zengin ve durumundan memnun olan Amerikalıları gözlemledi.
1899 yılında New York yüksek sosyetesini tanımlayan özelliklerin ilkel kabilelerdeki gibi aşırılık, aylaklık ve para olduğunu iddia eden sarsıcı eleştirisi Aylak Sınıfının Teorisi’ni yayımladı. Zenginler ihtiyaç duydukları için değil, zenginliklerini ve statülerini göstermek için satın alıyorlardı. Veblen, ‘gösterişçi tüketim’i tanımlayan ilk kişiydi.
Tüketim Tuzağı
Günümüzde Porsche araba ve Rolex saat gibi lüks ürünlere Veblen malları denir. Bu mallardan kendilerinde ne kadar fazla ve öbür insanlarda ne kadar az varsa, insanların tatmin duygusu o kadar artar. Veblen, zengin toplumların üretimin bu tip mallar için heba edildiği tüketim tuzağından zarar gördüğüne inanıyordu.
Daha fazla insanın bunları tüketmesi genel refaha bir kazanç getirmez. Bazı ekonomistler, kredi kartı harcamalarıyla artan tüketimin 2008 yılındaki küresel ekonomik krizin gerçekleşmesinde payı olduğunu iddia ediyor.
(Kaynak: Ekonomi Kitabı, Çevirenler: Yosun Akverdi, Suphi Nejat Ağırnaslı, Alfa, 2013)
YORUMLAR
Montaigne’nin Denemeler’i Kimin İçin Yazıldı?
Erdinç Akkoyunlu
Uno Chiyo: 20. Yüzyıl Japon Edebiyatında Aykırı Bir İsim
Aslı İdil Kaynar
Emile Zola’nın Thérèse Raquin Romanında Suç ve Ceza
Hülya Soyşekerci
Kozmik Tokat: Tenzil-i Rütbe
Ergin Ozan Ekşioğlu
Parçalanmış Zamanlar
Semih Gümüş
Babam’a Mektuplar I: Fantom Ağrısı
Deniz Gündoğan İbrişim
Synonymes / Eşanlamlılar – Bir Varoluş Mücadelesi
Özkan Ali Bozdemir
Kabil’in Dili ve Öfkesinin Sınırları
Erhan Sunar
Bir Resmin Kalmış Bende...
Uğur Vardan
Kutsal Aile Öyküleri
Fulya Kılınçarslan
Ormanı Düşlemek, Ormanda Yaşamak
A. Ömer Türkeş
Montaigne’nin Denemeler’i Kimin İçin Yazıldı?
Erdinç Akkoyunlu
İyiliğin Vicdanı, Aklın Gaddarlığı
Murat Erdin
Bilincinin Cehennemine Giriş Belgesi: Tünel
Sedat Sezgin
Bir Nevi Deja Vu: Yeşil Rehber
Deniz Moralıgil
Pieta: İnsan Eti İle Anne Arasındaki İntikam Bağı
Halil Dusak